ΔΣΑ

«Εδώ πρέπει να προσθέσουμε ότι η ανατροφή ενός ανώτερου στρώματος αυτοτελώς σκεπτόμενων, απτόητων ανθρώπων, που αγωνίζονται για την αλήθεια, θα έπρεπε να γίνεται με περισσότερη φροντίδα απότι ως τώρα, ώστε αυτοί να αναλαμβάνουν την καθοδήγηση των μη αυτοτελών μαζών.»
Σίγκμουντ Φρόυντ, Επίκαιρες Παρατηρήσεις για το πόλεμο και τον θάνατο (μέρος ΙΙΙ: Επιστολή του Φρόυντ προς τον Αϊνστάιν), εκδόσεις Επίκουρος 1998, μτφ. Λευτέρη Αναγνώστου, σ. 76

Στα ΝΕΑ της 22-4-10, στην στήλη ΓΝΩΜΗ, δημοσιεύτηκε ένα άρθρο του κ. Δ. Χ. Παξινού, προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (ΔΣΑ). Η επιστολή, ανάμεσα σε άλλες προέδρων των ΔΣ Θεσσαλονίκης και Πειραιά, φαίνεται ότι γράφτηκε με αφορμή την επιβολή ΦΠΑ στις δικηγορικές υπηρεσίες, ίσως και το επικείμενο άνοιγμα των επαγγελμάτων. Σπεύδω να προσθέσω ότι τον κ. Παξινό δεν γνώριζα ούτε κατ’ όνομα μέχρι να διαβάσω την επιστολή αυτή, δεν έχω δε οποιαδήποτε σχέση ή εκκρεμότητα μαζί του, προσωπική, επαγγελματική ή άλλη, ούτε με τον ΔΣΑ. Αλλά η επιστολή «φωνάζει» να σχολιαστεί για λόγους που θα γίνουν φανεροί στην συνέχεια. Αξίζει να παρατεθεί όλη:

Ο «Τιτανικός» έχει βυθιστεί, η ορχήστρα παιανίζει
«Δύσκολες συγκυρίες, δύσκολοι καιροί, με μία χώρα χρεοκοπημένη κυρίως ηθικά, και γι΄ αυτό τον λόγο η οικονομική ανάκαμψη θα πάρει χρόνια. Αυτή είναι η πραγματικότητα, που αποσιωπάται κυρίως από τους έχοντες και κατέχοντες την εξουσία με επικοινωνιακά (ακόμη) τερτίπια. Παράδειγμα η αποσιώπηση ότι η επιβολή ΦΠΑ στις δικηγορικές υπηρεσίες επιβαρύνει τον πολίτη και καθιστά δυσχερή την πρόσβασή του στη Δικαιοσύνη. Ετσι με δεδομένη τη διάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας, από καταβολής του ελληνικού κράτους, στοχοποιούνται με ευκολία επαγγελματικοί κλάδοι, ως προνομιούχοι έναντι των υπολοίπων. Καθένας με τη σειρά του, μέχρις ότου εξαντληθεί το όλο σύστημα και εμείς μαζί του.

»Η Δικαιοσύνη αρνησιδικεί, ο πολίτης ταλαιπωρείται, ο δικηγόρος χειμάζεται και η κοινωνία αποδομείται.

»Ο εξαγγελθείς διάλογος είναι προσχηματικός, ουδείς γνωρίζει τι και από ποιον τεκταίνεται, υπουργοί αναζητούν παντί τρόπω την καλή τους βαθμολόγηση και η διαφθορά παραμένει η μόνη ακλόνητη. Ο «Τιτανικός» έχει βυθιστεί, η ορχήστρα παιανίζει, αλλά ουδείς το αντιλαμβάνεται γιατί τα σκέπασε όλα ο ωκεανός της σήψης.»


Ερώτημα πρώτον, προς τον/ην αναγνώστη/τρια: Βγάζετε συμπέρασμα; – ο γράφων πάντως δεν βγάζει. Το κείμενο είναι χωρίς ειρμό, χωρίς αρχή, μέση και τέλος, τα δε επί μέρους επιχειρήματά του δεν διαρθρώνονται κατά σαφή τρόπο. Στην ίδια στήλη, δημοσιεύτηκαν επίσης άρθρα των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Θες/νίκης κ. Λαμτζίδη (αν δεν κάνω λάθος) και Πειραιά (που δεν διάβασα). Το άρθρο του κ. Λαμτζίδη είχε σαφή δομή και ειρμό, στο οποίο, ακόμα και αν διαφωνούσε κανείς, έβλεπε τρία επιχειρήματα, Α, Β, Γ, από τα οποία προέκυπτε το Δ. Τέτοια ανάλυση δεν υπάρχει στο άρθρο του κ. Παξινού. Υπάρχουν ένα-δύο σημεία με τα οποία δύσκολα θα διαφωνήσει κανείς, δηλαδή τα περί αρνησιδικίας, και το ότι η επιβολή ΦΠΑ θα ακριβήνει και δυσχεράνει την προσφυγή στην Δικαιοσύνη. Όμως, υπάρχει πρώτα ο ουσιαστικός αντίλογος, ότι δηλαδή το ίδιο ισχύει και π.χ. με τις ιατρικές υπηρεσίες, η επιβολή ΦΠΑ θα τις ακριβήνει, και ότι πάνω από τον πραγματικό στόχο να έχουμε προσβάσιμες υπηρεσίες υπάρχει και ο γενικότερος στόχος να βάλουμε τάξη στα δημοσιονομικά μας χωρίς συντεχνιακού τύπου εξαιρέσεις. Αλλά το κυρίως επιχείρημα αυτού του σημειώματος είναι ότι αυτά τα δύο σωστά, έστω μερικώς, επιχειρήματα πνίγονται μέσα σε ένα κείμενο χωρίς ειρμό, όπου δεν αποσαφηνίζεται ποιό είναι το αίτιο και ποιό το αιτιατό, τι οδηγεί σε τι, τι «φταίει», και τελικά τι προτάσεις γίνονται. Για την ακρίβεια, δεν γίνονται προτάσεις, οι δικηγόροι δεν έχουν (επισήμως) θέσεις για την αρνησιδικία και το πως θα περιοριστεί. Αυτό (και άλλα) οδηγούν στην εντύπωση ότι το κείμενο δεν είναι παρά μία συντεχνιακού τύπου άμυνα. Και τέλος, θαυμάστε τις ισοπεδωτικές γενικολογίες περί σήψης, διαφθοράς και ηθικής χρεοκοπίας, την έλλειψη θέσεων για το πώς θα βγούμε από αυτό τον φαύλο κύκλο (αν είναι αλήθεια), αλλά κυρίως την έλλειψη κάθε αισιοδοξίας, κάθε αχτίδας βούλησης ότι μπορεί να, και για να, αναστραφεί η κατάσταση. Δηλαδή, στην θολούρα προστίθεται και η απαισιοδοξία, ενώ απαιτείται κυρίως η καλλιέργεια ψηλού ηθικού, η πεποίθηση ότι έχουμε τις δυνάμεις και τις γνώσεις για να αντιστρέψουμε την κατάσταση. Γεννιέται αναπόφευκτα η υποψία ότι όλη αυτή η σύγχυση και απαισιοδοξία καλλιεργούνται σκόπιμα, για να καλύψουν ίσως κάποιες συντεχνιακού τύπου θέσεις των δικηγόρων. Επιδίδεται δηλαδή ο κ. πρόεδρος του ΔΣΑ σε αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε εμπόριο της απελπισίας.

Όλ’ αυτά λέγονται διότι ο πρόεδρος του ΔΣΑ διαφέρει σημαντικά από π.χ. τον πρόεδρο των ηλεκτρολόγων, όποιος κι αν είναι ο πρόεδρος αυτού του συμπαθούς σωματείου. Ντε φάκτο, ο πρόεδρος του ΔΣΑ είναι εξέχον μέλος του νομικού πολιτισμού της χώρας, κάποιος που με ουσιαστικές θέσεις και παρεμβάσεις (ελπίζεται ότι) θα παίξει καταλυτικό ρόλο στο αλληλένδετο μέτωπο διαφάνεια - καταστατική διοίκηση – επιτάχυνση των ρυθμών απονομής δικαιοσύνης. Στέλεχος, εν τέλει, της ιθύνουσας τάξης της χώρας, μαζί με την φωτισμένη πρωτοπορία της πολιτικής, της δημοσιογραφίας, των επιχειρηματιών, των καθηγητών, κλπ, που μπορεί να καθοδηγήσει και ωθήσει την κοινωνία και την χώρα να μπεί σε μία αλλιώτικη πορεία. Αυτό δεν μπορεί βέβαια να γίνει με ασυνάρτητες παρεμβάσεις συντεχνιακού τύπου, που κρύβουν ένα-δύο αληθινούτσικα πράγματα ανάμεσα σε μπόλικη θολούρα, κάνοντας εμπόριο της απελπισίας, και αποφεύγοντας τις ουσιαστικές θέσεις. Κλείνουμε με μία πρόταση πολιτικής: Ο ΔΣΑ και οι άλλοι δικηγορικοί σύλλογοι μετατρέπονται σε νομικό επιμελητήριο, η ανάληψη της ηγεσίας του οποίου απαιτεί εκτός από «σωματειακή δράση» και επιστημονικά διαπιστευτήρια.

ΥΓ: Αυτό το σημείωμα μπορεί να διαβαστεί και σαν νεκρολογία για τον εκλιπόντα καθηγητή συνταγματολόγο Δημήτρη Τσάτσο, ο οποίος υπήρξε ο ακριβής αντίποδας του συγγραφέως του κειμένου που σχολιάζουμε: Εξέχουσα νομική διάνοια που με την δράση του και την γενναιότητά του, και ενάντια στην εξουσία, την αυθεντία και τα άνωθεν παραγγέλματα, στόχευε πάντα στην ανύψωση του γενικότερου επιπέδου της χώρας.