Ολυμπιακή ΙΙ

(Σχόλιο στο άρθρο «Πλιάτσικο» στην στήλη Αγιογραφίες του Δ. Μητρόπουλου, Νέα 4 Νοεμβρίου 2008)

Γύρω-γύρω όλοι (η Δεξιά του πλιάτσικου, η αριστερά που μάλλον αδυνατεί να κατανοήσει τα σύγχρονα δεδομένα, κατεστημένα συμφέροντα, κλπ.) και στη μέση η Ολυμπιακή. Αντιπαθώ τον κ. Χατζηδάκη που επί χρόνια καυτηρίαζε την Ολυμπιακή από το βήμα της Ευρωβουλής και τώρα έχει αναλάβει να την «σώσει» (με τι προσόντα άραγε, του βαφτισιμιού της οικογένειας Μητσοτάκη, όπως άκουσα;). Αλλά πρέπει να δει κανείς τα δεδομένα (όπως είναι σήμερα), όχι ψύχραιμα, ψυχρά. Η Ολυμπιακή απέτυχε ως επιχείρηση του δημόσιου τομέα για τους γνωστούς 102 λόγους. Ας θυμηθούμε ότι επανειλημμένοι διαγωνισμοί πώλησης επί ΠΑΣΟΚ απέβησαν άγονοι. Όπως λέει ο κ. Μητρόπουλος, η Ευρωπαϊκή αεροπορική αγορά αντιμετώπιζε πρόβλημα (υπερπροσφοράς) και πριν την τωρινή ύφεση. Η Κομισιόν (και οι ανταγωνιστές από πίσω) πιέζει. Ο μέγας κίνδυνος είναι να κλείσει η Ολυμπιακή και να μην μείνει τίποτα. Εάν (λέμε εάν) ο κ. Χατζηδάκης και η παρέα του καταφέρουν να πουλήσουν έτσι ώστε να δημιουργηθεί μία ιδιωτική Ολυμπιακή αξιόπιστη, σύγχρονων προδιαγραφών και σε αναπτυξιακή πορεία (αντί κάποιοι ‘επενδυτές’ να πάρουν ένα φιλέτο κοψοχρονιά με την μέθοδο του πλιάτσικου), τότε και εγώ παίρνω πίσω το «αντιπαθώ».

Όλ’ αυτά αναλύονται περισσότερο σε προηγούμενη καταχώρηση. Η ουσία είναι πως,, όπως έχουν έρθει τα πράγματα, η πώληση είναι μάλλον μονόδρομος. Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να εστιαστεί στους όρους της πώλησης, όχι στη πώληση αυτήν καθ’ εαυτή.

ΥΓ: Πριν λίγες μέρες διάβασα ότι ο O’Leary της Ryanair προβλέπει ότι μετά την κρίση θα μείνουν μόνον τρεις μεγάλες παραδοσιακές εταιρίες και ένα-δυό χαμηλού κόστους στην Ευρώπη. Η Ryanair θα είναι βεβαίως μία από αυτές, και θα αγοράσει στοιχεία ενεργητικού από εταιρίες που χρεωκοπούν σε τιμή ευκαιρίας. Μπορεί να είναι ιδιαζόντως απεχθής, αλλά δεν μπορεί να παίρνει κανείς τα λόγια του αψήφιστα…

Πράσινη οικονομία.

Τόπα και το ξαναλέω (που λέει και το τραγούδι). Το περιβάλλον είναι πρόκληση και ευκαιρία. Η Ελλάδα υστερεί σημαντικά στην διαχείριση περιβάλλοντος σε όλες της τις πτυχές. Θα αναγκαστεί εκ των πραγμάτων (υποβάθμιση περιβάλλοντος, διεθνείς υποχρεεώσεις της χώρας τόσο απέναντι στα Ενωμένα Έθνη και συμβάσεις τύπου Κυότο, όσο και απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση) να προσαρμοστεί. Η προσαρμογή θα είναι οδυνηρή και θα κοστίζει.

Αλλά το περιβάλλον είναι και ευκαιρία. Οι λόγοι είναι δύο (συνδυαζόμενοι). Ο ένας είναι ότι οι νέες (αναγκαίες) τεχνολογίες θα βρουν (κατά την γνώμη μου) ένα ευρύτατο πεδίο εφαρμογών, αφού και οι απαραίτητες αλλαγές θα είναι δραστικές και ευρύτατες. Μιλάμε για μία νέα βιομηχανική επανάσταση. Έτσι, με βάση τις νέες τεχνολογίες, θα δημιουργηθεί μία γκάμα βιομηχανιών, που θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία και την απασχόληση. Ο άλλος λόγος είναι ότι οι σχετικές τεχνολογίες και πρακτικές είναι σε σχετικά σπαργανώδη μορφή ακόμα, έτσι ώστε υπάρχει (ακόμα) η δυνατότητα πρόσβασης σε αυτές από όλους - πρόσβασης και με την έννοια της μίμησης και με την έννοια ότι με λίγη σχετικά προσπάθεια μπορεί να μπει κανείς μπροστά και να πρωτοπορήσει.

Υπ΄αυτήν την έννοια, η πράσινη οικονομία μπορεί να δώσει το κατάλληλο έναυσμα για την ανζωογόνηση οικονομιών που πάσχουν από χρόνια αποβιομηχάνιση, όπως πολλές χώρες της δύσης, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ αλλά και βεβαίως και της Ελλάδας. Για όλους αυτούς τους λόγους, πολιτικοί με όραμα όπως ο Μπαράκ Ομπάμα, αλλά και ο Γιώργος Παπανδρέου στα καθ’ ημάς, έχουν ενστερνιστεί τον στόχο της πράσινης οικομομίας, και τον εντάσσουν στα πλάνα για την συνολική αναγέννηση της οικονομίας. Ο συνολική προσπάθεια μπορεί να στηριχτεί οικονομικά από τα έσοδα από την πώληση σε πλειστηριασμό των αδειών ρύπανσης της βιομηχανίας.

Αυτό όμως δεν θα είναι για πολύ εφικτό. Όταν οι τεχνολογίες ασφαλιστούν με πατέντες, όταν οι πρωτοπορίες παγιωθούν με ανεπτυγμένες βιομηχανίες που θα πολεμήσουν τους νεοεισερχόμενους, όταν με δυο λόγια το πλεονέκτημα του πρώτου εμπεδωθεί, τότε το τρένο της νεάς βιομηχανικής επανάστασης θα έχει φύγει. Έτσι, οι πρωτοπόροι θα αποκτήσουν τεράστιας αξίας προβάδισμα με σημαντικές επιπτώσεις στις εθνικές οικονομίες, την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση.

Η Ελλάδα διαθέτει και άφθονες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (την δωρεάν πρώτη ύλη της πράσινης οικονομίας) και αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό για να αξιοποιήσει τις νέες δυνατότητες και να αναπτύξει τις νέες τεχνολογίες. Ορίστε και η έξωθεν μαρτυρία: Ο γνωστός οικονομολόγος και αναλυτής Τζέρεμι Ρίφκιν γράφει (Τα Νέα, 5 Νοεμβρίου 2008, σ. 4/22):

‘Είδα στην Ελλάδα ανανεώσιμη ενέργεια που δεν είδα πουθενά αλλού στον κόσμο. Ανέμους, ήλιο, γεωθερμία. Η Ελλάδα θα μπορούσε να ηγηθεί της βιομηχανικής επανάστασης που τώρα πηγαίνει προς την Ισπανία.’

Μένει να δούμε αν η Ελλάδα διαθέτει και την απαραίτητη επιχειρηματικότητα (που απαιτείται για την ανάληψη των κινδύνων) και πολιτική ηγεσία με όραμα που θα συντονίσει και στηρίξει την όλη προσπάθεια. H ευκαιρία και η δυνατότητα είναι ιστορικής σημασίας και δεν θα διαρκέσει για πολύ.

10 ΑΞΟΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η Ελληνική οικονομία (και κοινωνία) πάσχει (κατά την άποψή μου) από πέντε ειδών (αλληλοσυνδεόμενες) δομικές και διαρθρωτικές αδυναμίες:

• Χαμηλή παραγωγικότητα - με αντίκτυπο στην ακρίβεια, καθήλωση εισοδημάτων, υστέρηση ανταγωνιστικότητας, εξωτερικό έλλειμμα και αλλού.
  
• Υπερχρέωση νοικοκυριών, επιχειρήσεων, κρατικού τομέα, και ασφαλιστικού συστήματος – με αντίκτυπο σε όλα, κίνδυνο χρηματοπιστωτικής καθίζησης και φαλκίδευση των προοπτικών των μελλοντικών γενεών (ήδη αισθητή στο χάσμα μεταξύ της γενιάς των 700 ευρώ και της υπόλοιπης οικονομίας).
  
• Υπερμεγέθη και αναποτελεσματικό κρατικό τομέα – με αντίκτυπο στο έλλειμμα και χρέος της γενικής κυβέρνησης, την ακρίβεια, το εξωτερικό έλλειμμα, και τις ελλιπείς δημόσιες υπηρεσίες.
  
• Εντεινόμενη κοινωνική και περιφερειακή εισοδηματική ανισότητα.
  
• Κλειστή και συντεχνιακή οικονομία (όπως και κοινωνία – καρτέλ, συντεχνίες, αδιαφάνεια) – με συνέπεια την ακρίβεια και την έλλειψη καινοτομίας.
  

Για την αντιμετώπιση αυτών των αδυναμιών, απαιτούνται:

• Αλλαγή πορείας με καθολική κινητοποίηση της κοινωνίας, που
  
• Μπορεί να επιτευχθεί μόνο σην βάση ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου, με δίκαιο επιμερισμό ωφελειών και θυσιών (η προοπτική της προόδου με κοινωνική δικαιοσύνη μπορεί να δημιουργήσει αυτήν την ‘φυγή προς τα εμπρός’), και
  
• Δράσεις που θα έχουν χαρακτήρα συνολικό, στην βάση ενός σαφούς προγράμματος., έτσι ώστε να δημιουργηθεί σαφής δυναμική και ‘κρίσιμη μάζα’ προόδου. Αποσπασματικά «μέτρα» δεν θα έχουν κανένα αποτέλεσμα.
  
• Πρέπει επίσης να γίνει μία βασική διευκρίνηση. Η κακή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, η ανάγκη στήριξης της οικονομίας σε συνθήκες κρίσεις, και η ελλιπής υποδομή καθιστούν αδύνατη την χαλάρωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Τα έσοδα πρέπει να αυξηθούν για να επιτρέψουν σταδιακή μείωση του χρέους (που θα επιφέρει παραπέρα πολλαπλασιαστικά οφέλη λόγω της μείωσης των τόκων), στήριξη της οικονομίας, ειδικά της «πράσινης» (δες πιο κάτω) και ενίσχυση της πάσης φύσεως υποδομής. Οι πιο αδύνατες εισοδηματικά τάξεις έχουν ήδη υποφέρει πέρα από το κοινωνικά δίκαιο, και δεν μπορεί να επιβαρυνθούν κι άλλο – δεν μπορούν όμως να περιμένουν και ελάφρυνση. Οι πιο ισχυροί, που τόσο ευνοήθηκαν από τις πολιτικές των κυβερνήσεων Καραμανλή, πρέπει να επωμιστούν περισσότερο βάρος αναλογικά με τις δυνατότητές τους. Αναστροφή της πορείας στην λογική του αφελούς Κεϋνσιανισμού («δώστα όλα») δεν είναι δυνατή. Να δώσει τι; Από τα ήδη χρεωστούμενα; Όλοι οι έλληνες και ελληνίδες καλούνται να συνεισφέρουν στην βάση του κοινωνικού συμβολαίου που περιγράφηκε πιο πάνω. Το «δώστα όλα» βάζει το άτομο πάνω από το σύνολο, και δεν μπορεί να αποτελεί βάση για μιά ελπιδοφόρα αναγέννηση της οικονομίας και της χώρας γενικά. Το ΠΑΣΟΚ χτίζει ένα καλύτερο αύριο για το κάθε άτομο μέσα από την προκοπή του συνόλου, όχι ενάντια σ’ αυτήν.

Όλα τα παρακάτω σημεία αναλύονται διεξοδικά σε πολλές άλλες καταχωρήσεις σ’ αυτήν την ιστοσελίδα (δες π.χ. την καταχώρηση την σχετική με την παραγωγικότητα και παγκοσμιοποίηση του Ιουλίου 2008). Παρακάτω γίνεται μόνο μία σύνοψη – η σειρά δεν έχει σημασία.

Άξονες πολιτικής:

1. Άνοδος της παραγωγικότητας με περιορισμό όλων των δραστηριοτήτων (ιδιωτικών ή δημοσίων) που έχουν χαμηλό λόγο κοινωνικού οφέλους προς απαιτούμενους πόρους – αυτό περιλαμβάνει δραστικό περιορισμό σπατάλης, άνοδο της ταχύτητας εξυπηρέτησης του πολίτη και πάταξη της διαφθοράς. Ρήξη με κατεστημένα και συντεχνιακά μικροσυμφέροντα όπου αυτά δεν συμβαδίζουν με το συλλογικό συμφέρον. Σπάσιμο μονοπωλιακών καταστάσεων, καρτέλ, και συντεχνιών.
   
2. Εξωστρεφής και καινοτόμος ανάπτυξη, με ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της χώρας: Δραστική, σαφής και πολύπλευρη ενίσχυση της υγιούς, καινοτόμου και εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας. Όχι φιλοδωρήματα σε γνωστούς, αλλά στήριξη του πραγματικά καινούριου και υποσχόμενου. Εξωστρέφεια υπό την έννοια του εντονότερου προσανατολισμού σε εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών και όχι κεφαλαίου (που μειώνει το κεφάλαιο που επενδύεται εδώ). Ανάπτυξη βασισμένη στην παραγωγή και όχι σε εισροές ζεστού χρήματος, και φούσκες χρηματιστηριακές ή ακινήτων.
   
3. Τρίπτυχο για την αναδιάρθρωση του κράτους:
   - Διαφάνεια.
   - Ενίσχυση των δημοσίων υπηρεσιών, αλλά και
   - σταδιακή μείωση των πόρων που απαιτούνται γι αυτές.
   
4. Τρίπτυχο φορολογίας:
   - Αύξηση της φορολογίας των υψηλότερων εισοδημάτων που χρησιμοποιείται για μείωση ελλειμμάτων και αύξηση των δημοσίων επενδύσεων.
   - Πάταξη της φοροδιαφυγής.
   - Τα επενδυόμενα κέρδη απαλλάσσονται της φορολογίας.
5. «Έξυπνος Κεϋνσιανισμός» που ενισχύει τόσο την προσφορά, μέσω της ανάπτυξης των υποδομών, όσο και την ζήτηση, στη βάση κανόνων/καταστατικής διοίκησης. Ανάπτυξη και έξοδος από την κρίση με δραστική τόνωση των δημοσίων επενδύσεων - κυρίως ‘πράσινου’ χαρακτήρα (ε, τι ΠΑΣΟΚ είμαστε;). Κανόνες και καταστατική διοίκηση που δημιουργούν πλέγμα κινήτρων για υγιή επιχειρηματικότητα, και όχι λογική του "έχει ο θεός" (και το κράτος).
6. Πράσινη οικονομία (δες σχετικές δημοσιεύσεις). Το περιβάλλον είναι πρόκληση και ευκαιρία. Οι νέες τεχνολογίες θα δημιουργήσουν το νέο βιομηχανικό τοπίο για τις επόμενες γενιές. Η Ελλάδα, πλούσια σε φυσικούς (ανανεώσιμες πηγές) και ανθρώπινους πόρους, είναι σε θέση να ανέβει εγκαίρως στο τρένο και να καθιερώσει πλεονέκτημα τεχνολογικό, εξαγωγικό, απασχόλησης.
   
7. Απασχόληση: Στοχευμένη ενίσχυση, και σύνδεση με την επανεκπαίδευση και την υποχρέωση ανάληψης της πρώτης σχετικής ευκαιρίας.
   
8. Θεσμικό τρίπτυχο:
   - Επιτάχυνση των ρυθμών απόδοσης δικαιοσύνης (ποιός θα επενδύσει στην Ελλάδα όταν για να τελεσιδικήσει μία υπόθεση κάνει 10 χρόνια;)
   - Απλοποίηση της νομοθεσίας.
   - Πάταξη της διαφθοράς.
   
9. Κοινωνικό δίπτυχο:
   - Στοχευμένη ενίσχυση στα πολύ μικρά εισοδήματα και τις ευάλωτες κατηγορίες πολιτών.
   - Ενίσχυση δημοσίων και κοινωνικών υπηρεσιών.
   
10. Τετράπτυχο διοίκησης:
    - Χρηστή διαχείριση (πολλά μπρούν να γίνουν εάν απλά και μόνο οι κυβερνώντες κάνουν σωστά και έντιμα την δουλειά τους).
    - Αξιοκρατία (οι καλύτεροι μπροστά προς το συμφέρον όλων).
    - Ανοιχτή και ανεκτική κοινωνία (βρίσκεις το δίκιο σου ανώνυμα στην βάση μιάς απλής αίτησης, χωρίς αποκλεισμούς οποιουδήποτε είδους, κλειστές κάστες, συντεχνιασμούς, ή κουμπάρους).
    - Καταστατική διοίκηση (αρχές και κανόνες σε όλα τα επίπεδα, με επιμερισμό της ευθύνης και των αρμοδιοτήτων μεταξύ των οργάνων).