Το τριαντάφυλλο

Προχτές το βράδυ, σε κάποιο δελτίο ενός απο τα κανάλια, είδαμε το εξής περιστατικό. Ο χώρος ήταν η είσοδος κάποιου αστυνομικού τμήματος που δεχόταν «πολιορκία» από μαθητές κατά την χτεσινή 6η (;) μέρα των εξεγέρσεων (ή όπως αλλιώς τις πει κανείς). (Άκου τώρα εκφράσεις, «πολιορκία», λες και οι μαθητές είναι τα στίφη του Αττίλα, όχι παιδιά 15 και 16 χρονών, τα δικά μας παιδιά δηλαδή – και όχι βεβαίως τα γαλάζια του κ. Πολύδωρα. Αλλά τέτοιες εκφράσεις σκαρφίζονται τα Μέσα Μαζικής Πλύσης Εγκεφάλου για να τρομάξουν τους «νοικοκυραίους».)

Ενώ λοιπόν οι συγκεντρωμένοι μαθητές και μαθήτριες φώναζαν (και πετούσαν και πέτρες), μία μαθήτρια ανεβαίνει στην είσοδο του τμήματος και προσφέρει στον επικεφαλής αξιωματικό ένα κόκκινο τριαντάφυλλο. Χειρονομία αγάπης αλλά και βέβαια ειρωνίας. Διττή και αμφίσημη, όπως διττές και αμφίσημες είναι σχεδόν όλες μας οι πράξεις, σκέψεις, συναισθήματα, όλη σχεδόν η ανθρώπινη ψυχή. Και επίσης χειρονομία «αυτεπίγνωσης», όπως θα έλεγαν οι μεταμοντερνιστές και άλλοι, γιατί παραπέμπει συνειδητά, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, στα παιδιά των λουλουδιών του Μάη του 68, στον Τζων Λέννον που έβαζε γαρύφαλλα στις κάννες των όπλων, αλλά και στον «άνθρωπο με το γαρύφαλλο» Νίκο Μπελογιάννη, κά. Αλλά πάντως, χειρονομία συμφιλίωσης – το τριαντάφυλλο δεν απειλεί.

Έπρεπε να δει κανείς τα μούτρα του κ. Αξιωματικού. Τον θυμό και την τσαντίλα του. Αν τον έπιανες από την μύτη θα έσκαγε. Αυτό που αναμφίβολα θα ήθελε ήταν να σπάσει στο ξύλο την μαθήτρια, από την οποία βέβαια δεν δέχτηκε το τριαντάφυλλο. Ούτε καν της μίλησε. (Ελπίζουμε ότι δεν του πέρασε από το μυαλό να την πυροβολήσει.) Το δέχτηκε τέλος με την παρέμβαση κάποιου άλλου για να λήξει το θέμα και να αποχωρήσει η μαθήτρια.

Το περιστατικό θα ήταν μόνο γραφικό αν δεν ήταν χαρακτηριστικό κάποιας νοοτροπίας στην Ελληνική Αστυνομία. Ο αξιωματικός ένιωσε απειλημένος από την ειρηνική, έστω και ειρωνική, χειρονομία ενός παιδιού. Δημιούργησε, ή δέχτηκε τέλος πάντων να μπει, σε θέση αντιπαλότητας («βεντέτας» κατά την χυδαία έκφραση των ΜΜΠΕ) με ένα δεκαεξάχρονο παιδί – που θα μπορούσε να ήταν παιδί του. Τι εννούμε με το ότι δεν έπρεπε να μπεί σε θέση αντιπαλότητας; Ότι έπρεπε να σπάσει στο ξύλο το παιδί ή να το καταπιέσει με άλλο αυταρχικό τρόπο ώστε να μην τον αμφισβητήσει; Όχι, το ακριβώς αντίθετο! Να δεχτεί το θυμό της κοπέλας και των άλλων παιδιών, αλλά με τρόπο κατευναστικό, διαλεκτικό, που να δείχνει ότι αυτός, ως μεγαλύτερος και ισχυρότερος, δεν απειλείται, ότι μπορεί να δεχτεί τον θυμό των άλλων ακόμα κι όταν αυτός ο θυμός τον προσβάλλει, τον θίγει, τον προκαλεί. Ότι δεν συμφωνεί με αυτό τον θυμό, αλλά μπορεί να τον καταλάβει (δεδομένων των περιστάσεων) και ότι τέλος πάντων μπορεί να τον ανεχτεί όταν δεν ξεπερνάει κάποια όρια.

Αυτά έπρεπε να κάνει ο αξιωματικός, και το κάθε όργανο της τάξης. Να τα εξηγούν αυτά με νηφάλιο, διαλεκτικό και κατευναστικό τρόπο, στην μαθήτρια, στους συγκεντρωμένους μαθητές, και στον κάθε νέο που συναντούν μπραστά τους. Να εξηγούν ότι και αυτοί αισθάνονται πληγωμένοι και αγανακτισμένοι όταν τους λοιδωρούν και πετροβολούν όταν πηγαίνουν να κάνουν την δουλειά τους. Πως θα αισθανόταν άραγε ο κάθε ένας εργαζόμενος, θα μπορούσαν να πουν, εάν τον έβριζαν και πετροβολούσαν καθημερινά (όπως είπε ο κατηγορούμενος ειδικός φρουρός – και τον πιστεύω απόλυτα, μόνο που τα χάλασε μετά με τις απίστευτες χυδαιολογίες που του σφύριξε ο Κούγιας να βάλει στο υπόμνημά του, και ο οποίες ήδη τον φέρνουν σε ακόμα δεινότερη θέση.) Θα μπορούσαν βέβαια να λένε επίσης στους μαθητές ότι η δουλειά τους είναι στο σχολείο, ότι μόνο η παιδεία και το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι ικανά να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον στην Ελλάδα, και μία καλύτερη προοπτική στην «γενιά των 700 ευρώ». Αλλά εδώ δεν μπορούν να πουν τα βασικά, για παιδεία θα μιλάμε; Και βέβαια, η αναχρονιστική και καταπιεστική παιδεία, όπως λέμε και αλλού, μπορεί να είναι ένα από τα βασικά ζητήματα που βγάζουν τους μαθητές στον δρόμο. (Αλλά το «γιατί» των νεανικών εξεγέρσεων δεν είναι ακριβώς το θέμα μας εδώ.)

Τέτοια θα μπορούσαν να λένε οι αστυνομικοί. Κι επίσης ότι αυτοί δεν απειλούν κανένα, ότι η μόνη τους δουλειά είναι η προστασία από κουκουλοφόρους καταστροφείς και κάθε λογής στοιχεία του κοινού ποινικού δικαίου. Αλλά αυτό βεβαίως δεν θα ήταν και τόσο πιστευτό από μία κοινωνία που ξέρει ότι η αστυνομία έχει σκοτώσει 14 άτομα από το 81 και μετά, χωρίς να έχει ποτέ τιμωρηθεί κανείς. (Σημείωση: Τον αριθμό τον μεταφέρω με επιφύλαξη.) Αλλά πάντως καλό είναι να μπαίνει σαν ουμανιστικός στόχος μία Αστυνομία που δουλεύει με την κοινωνία για την κοινωνία, μία αστυνομία συνεπών και καλά εκπαιδευμένων επαγγελματιών. Ασκημένων και εκπαιδευμένων τόσο στις τεχνικές της αστυνόμευσης, όσο και στο να κυριαρχούν τα συναισθήματά τους, επαγγελματιών που γνωρίζουν ότι στον δρόμο δεν ενεργούν ως φτηνο-νταήδες της γειτονιάς αλλά ως υπεύθυνα κρατικά όργανα. Που γνωρίζουν να διαλέγονται με την κοινωνία ως αναπόσπαστο κομμάτι της (και ως παιδιά του λαού και οι ίδιοι, τελικά).

Προτάσεις πολιτικής

Το βασικότερο μέλημα πρέπει να είναι η εκ βάθρων αναδιοργάνωση της ΕΛΑΣ στην βάση επαγγελματισμού, συνεχούς εκπαίδευσης και αξιολόγησης, και αξιοκρατίας. Τέλος οι προαγωγές και επιλογές με βάση τα «χαρτάκια» που δημιουργούν μία αστυνομία μπουλούκι. Τέλος ο κομματισμός, ή είσαι ικανός να αστυνομεύσεις, και να διοικήσεις, ή όχι. Προστασία και των ευσυνείδητων αστυνομικών οργάνων, που, θέλω να πιστεύω, είναι η μεγάλη πλειοψηφία και που καλούνται να κάνουν την δουλειά τους υπό αντίξοες συνθήκες, αλλά και του πολίτη από την αυθαιρεσία και τον αυταρχισμό. Αστυνομία δημοκρατική, που διαλέγεται και συνεργάζεται με την κοινωνία προς αμοιβαίο όφελος.

Πιό συγκεκριμένα:

- Επανεξέταση του θέματος του οπλισμού των αστυνομικών δυνάμεων – δραστικός περιορισμός του δικαιώματος οπλοφορίας, ανάλογα με το πρόσωπο (μετά από εξαντλητική εκπαίδευση και εξέταση, επιχειρησιακή και ψυχολογική), τον τόπο (π.χ., δεν οπλοφορείς σε απλή περιπολία στην γειτονιά), και με βάση το επιχειρησιακό σχέδιο (δες παρακάτω).

- Στρατηγική συνεργασία με τις Βρετανικές αστυνομικές αρχές που έχουν πολύχρονη εμπειρία στην συνεργασία με την κοινωνία («κοινότητα» το λένε εκεί) – παρά την μελανή κηλίδα της υπόθεσης Ντε Μενέζες – για καλύτερη, αποτελεσματικότερη, και κυρίως, δημοκρατικότερη, αστυνόμευση.

- Πλήρης αναδιοργάνωση, με την βοήθεια και υποστήριξη των Βρετανών, της οργάνωσης, μεθόδων, πρακτικών, και υλικοτεχνικής υποδομής της ΕΛΑΣ.

- Διαβίου εκπαίδευση και αξιολόγηση – επαγγελματική ανέλιξη αυστηρά με βάση την επαγγελματική κατάρτιση και ικανότητα.

- Εκπαίδευση που έχει ως στόχο όχι μόνο την επιχειρησιακή ικανότητα, αλλά και την ικανότητα του να διαλέγονται ειρηνικά και αποτελεσματικά με την κοινωνία. Εκπαίδευση και στην ψυχολογική, όχι μόνο επιχειρησιακή, διαχείριση καταστάσεων και κρίσεων.

- Εμπέδωση αισθήματος ότι το αστυνομικό όργανο είναι συνειδητός επαγγελματίας και υπεύθυνος κρατικός λειτουργός, στην υπηρεσία της δημοκρατίας, της κοινωνίας και του (φορολογούμενου) πολίτη – όπως όλοι οι κρατικοί λειτουργοί. Διαλέγεται ειρηνικά και κατευναστικά με την κοινωνία, χωρίς να μπαίνει σε θέση αντιπαλότητας (χωρίς να «ξεσυνερίζεται» τον κάθε ένα – και δυστυχώς θα υπάρξουν αρκετοί – που προκαλεί έτσι για την πρόκληση).

- Μέτρα ώστε να βγει η ΕΛΑΣ τελείως έξω από το κομματικό παιχνίδι. Υπηρεσιακά συμβούλια για τις κρίσεις ακόμα και της ηγεσίας με βάση σαφή κριτήρια κατάρτισης, ικανότητας και αρτιότητας – συμβούλια στα οποία η πολιτική ηγεσία θα έχει την μειοψηφία ακόμα και στις κρίσεις της ηγεσίας, κατά το πρότυπο του αυτοδιοίκητου των δικαστηρίων (το οποίο επαναφέρεται).

- Εισαγωγή αποφοίτων των Παν/μίων κατευθείαν στις τάξεις των αξιωματικών και ταχύρυθμη εκπαίδευσή τους στο αντικείμενο μέσα στο Σώμα.

- Κατακόρυφη αύξηση της ειρηνικής παρουσίας της αστυνομίας στον δρόμο και την γειτονιά – η οποία είναι απαραίτητη για την αποτροπή επεισοδίων και έκρυθμων καταστάσεων. Οι απαιτούμενοι ανθρώπινοι πόροι μπορούν να εξευρεθούν με τα εξής δύο μέτρα:

- Δραστική μείωση των πόστων «φύλαξης υψηλών προσώπων», κυρίως του ιδιωτικού τομέα (ο ιδιωτικός τομέας έχει την ευθύνη και τα μέσα να αυτοπροφυλάσσεται), και ευθέως ανάλογη αύξηση της παρουσίας της αστυνομίας στον δρόμο και την γειτονιά.

- Επίσης, την διεκπεραίωση με το κοινό όσον αφορά τα διαβατήρια την αναλαμβάνουν τα ΚΕΠ των δήμων. (Την έκδοση την συνεχίζει η ΕΛΑΣ κεντρικά). Αυτό επίσης απελευθερώνει δυνάμεις που πάνε όχι σε άλλα γραφεία, αλλά στο βγαίνουν στον δρόμο. Επίσης, στο ίδιο πνεύμα, η συναλλαγή με το κοινό αναφορικά με τις Αστυνομικές Ταυτότητες μεταφέρεται στα ΚΕΠ.

- Εκπόνηση ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΑΤΟΥ επιχειρησιακού σχεδίου (ή βελτίωση και συμπλήρωση του υπάρχοντος) που καλύπτει με μεγάλη λεπτομέρεια από το πότε φέρεις όπλο (για όσους και όταν φέρουν), πως και υπό ποιές περιστάσεις το χρησιμοποιείς, πως διαχειρίζεσαι καταστάσεις και κρίσεις από την πιο απλή (π.χ. συνάντηση με θερμόαιμους αλλά ακίνδυνους νεαρούς) μέχρ την πιο σύνθετη και δύσκολη (π.χ. την κρίση των ημερών αυτών). Τακτικές εξετάσεις πάνω στο επιχειρησιακό σχέδιο ανάλογες με την θέση και την ενδεχόμενη προαγωγή (π.χ., ο αστυνομικός εκπαιδεύεται και εξετάζεται αναφορικά με το όπλο και τις καταστάσεις στην γειτονιά, ο αξιωματικός αναφορικά με ευρύτερα κομμάτια του επιχειρησιακού σχεδίου). Αν δεν περάσεις τις εξετάσεις δεν προάγεσαι (ή δεν φέρεις όπλο).

- Εισαγωγή δελτίου συμβάντων που φέρει μαζί του κάθε αστυνομικός και στο οποίο καταγράφονται τα πάντα – από τις απλές φραστικές ανταλλαγές μέχρι (Θεός φυλάξοι) τους πυροβολισμούς. Απόκομμα του δελτίου για κάθε περιστατικό δίδεται στον ή στην πολίτη που εμπλέκεται στο περιστατικό. Το κάθε περιστατικό παίρνει συγκεκριμένο αριθμό μητρώου και καταχωρείται ηλεκτρονικά με όλες τις συναφείς πληροφορίες (όργανο, χρόνος, τόπος, συνθήκες) ηλεκτρονικά από την υπηρεσία. Κάθε περιστατικό αναφέρεται στον φάκελλο του εν λόγω οργάνου και λαμβάνεται υπ’ όψη στις κρίσεις.

- Εκπόνηση ρυθμιστικού πλαισίου για τον έλεγχο των παρα-αστυνομικών δυνάμεων («Σεκιούριτι») που μπορούν επίσης να αποτελέσουν εστία προβλημάτων στο μέλλον.

- Και τέλος, φραστική επίπληξη στον εν λόγω αξιωματικό, ο οποίος έπρεπει να δεχτεί το τριαντάφυλλο με ένα απλό ευχαριστώ αν μη τι άλλο, και υπόδειξη να μην περιφρονεί τον ή την πολίτη.

Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να αναδείξει το θέμα της εκ βάθρων αναδιοργάνωσης, εκπαίδευσης και εκδημοκρατισμού της ΕΛΑΣ σε μείζον πολιτικό ζήτημα, και το εντάσσει στο πρόγραμμά του σε περίοπτη θέση. Ως κόμμα εξουσίας, προχωράει αποφασιστικά στο έργο αυτό. Αστυνομία για, με, και από την κοινωνία – ιδού το ζητούμενο.